Giải pháp hạn chế hiện tượng lừa đảo trong xuất khẩu lao động

Theo số liệu thống kê chưa đầy đủ của Cục Quản lý Lao động Ngoài nước, năm 2005, đã phát hiện 43 vụ, trong đó có 23 vụ liên quan đến tuyển lao động bất hợp pháp (15 vụ do các tổ chức, cá nhân không có giấy phép hoạt động xuất khẩu lao động; 8 vụ liên quan đến các doanh nghiệp được cấp giấy phép); năm 2006, phát hiện 117 vụ việc, trong đó 58 vụ tuyển chọn lao động bất hợp pháp (47 vụ việc do các tổ chức, cá nhân ngoài xã hội tiến hành, 11 vụ liên quan đến các doanh nghiệp có giấy phép hoạt động XKLĐ). Riêng năm 2007, đã phát hiện 44 vụ liên quan đến tuyển chọn lao động bất hợp pháp do các tổ chức, cá nhân ngoài xã hội tiến hành, 72 vụ có liên quan đến doanh nghiệp XKLĐ. Còn theo thống kê của Công an Hà Nội, từ đầu năm 2006 đến tháng 6/2007, chỉ tính riêng trên địa bàn thành phố đã xảy ra 71 vụ án, liên quan đến 119 đối tượng lừa đảo đưa người đi lao động ở nước ngoài với 2.118 nạn nhân và số tiền bị lừa đảo lên tới trên 53 tỷ đồng. Một điều đáng báo động là có đến 96% người bị lừa đảo là nông dân. Họ là những người có nhu cầu đi XKLĐ thật sự, song cũng là người thiếu thông tin, hiểu biết về các công ty XKLĐ, trở thành miếng mồi ngon cho các đối tượng lừa đảo. Điều này làm ảnh hưởng lớn đến chủ trương của Đảng và Nhà nước ta về XKLĐ là xóa đói giảm nghèo cho người dân. Về thủ đoạn lừa đảo: Bên cạnh việc tuyển dụng lao động bất hợp pháp của một số cán bộ chi nhánh, trung tâm thuộc các doanh nghiệp XKLĐ, thời gian qua đã xuất hiện một số doanh nghiệp không có chức năng XKLĐ cũng làm công tác tư vấn và thu tiền bất hợp pháp của người lao động dưới danh nghĩa đưa đi học và làm việc tại nước ngoài. Một số tổ chức, cá nhân lợi dụng sự cởi mở trong việc đăng ký thành lập doanh nghiệp mới, đã nhập nhằng lập nên những cái gọi là “trung tâm” hoặc “công ty cung ứng lao động”, mượn danh pháp nhân hoặc mạo danh các doanh nghiệp có chức năng XKLĐ với mục đích lừa đảo người lao động. Lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người dân cũng như nhu cầu XKLĐ ngày một tăng, những kẻ lừa đảo đã chọn vị trí ngay gần các doanh nghiệp có uy tín, thương hiệu trong lĩnh vực XKLĐ để hoạt động. Ngoài ra, chúng còn thông qua các trung tâm đào tạo nghề, thành lập các doanh nghiệp ở vị trí lẩn khuất, giả danh cán bộ đi tuyển sinh... để lừa đảo. Với chiêu bài tuyển chọn, thu tiền cao gấp 10 lần so với thực tế, thậm chí đưa người lao động đi học để gây được niềm tin, khiến nhiều người sau một thời gian dài đi học mới hay mình bị lừa khi đã không ngần ngại giao cả một khoản tiền khá lớn cho cò mồi. Gần đây, tình trạng lừa đảo xảy ra nhiều ở các thị trường tiềm năng, có thu nhập cao đang thực hiện thí điểm, đặc biệt là ở những thị trường hấp dẫn như Hàn Quốc, Nhật Bản, Mỹ, úc, Canada... Đáng chú ý là hơn 80% số vụ lừa đảo đều nhắm vào lao động có nhu cầu đi làm việc ở Hàn Quốc. Từ tháng 8 năm 2004 đến nay, khi chúng ta thực hiện chương trình hợp tác lao động theo Luật Cấp phép cho lao động nước ngoài sang làm việc tại Hàn Quốc (EPS), các vụ lừa đảo lao động sang thị trường này có chiều hướng gia tăng. Đây là chương trình phi lợi nhuận, chi phí thấp với các điều kiện lao động hấp dẫn nhưng do chỉ tiêu phía Hàn Quốc phân bổ cho Việt Nam có hạn trong khi nhu cầu cao gấp nhiều lần nên lợi dụng tâm lý của một số thanh niên và gia đình muốn con em của mình có thể nhanh chóng được đứng tên trong danh sách đi làm việc tại Hàn Quốc, một số tổ chức, cá nhân đã tự đứng ra tổ chức dạy và kiểm tra tiếng Hàn với những lời hứa "có cánh", làm cho nhiều người lao động lầm tưởng với kết quả kiểm tra đó sẽ được đi làm việc tại Hàn Quốc. Bên cạnh một số tổ chức, cá nhân hoạt động phi pháp cò mồi, môi giới, lừa đảo, còn có một số đối tượng người Hàn Quốc thông tin rằng họ có thể tác động tới các cơ quan có thẩm quyền của nước này để người lao động Việt Nam đã nộp hồ sơ đăng ký dự tuyển sớm được lựa chọn và xuất cảnh đi làm việc tại Hàn Quốc.