Tại Việt Nam, tỷ lệ thất nghiệp thanh niên là 7,67% và đặc biệt cao ở khu vực thành thị với mức 11,95%; cứ 100 thanh niên trong lực lượng lao động thì có 12 người thất nghiệp. Mỗi năm có khoảng hơn 20.000 lao động trình độ đại học trong độ tuổi lao động chưa có việc làm. Theo báo cáo của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, sinh viên ra trường làm trái ngành ngày càng nhiều, chiếm 60%. Ông Bùi Sỹ Lợi (Phó chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội) từng phát biểu rằng, trên thực tế, có 80% sinh viên, cử nhân ra trường hiện đang chạy xe cho hãng xe ôm công nghệ?

Theo báo cáo mới nhất của Dân Trí Việt Nam, 38% sinh viên mới ra trường không có định hướng nghề nghiệp cụ thể nên cảm thấy khó khăn khi tìm kiếm việc làm, chưa biết cách tìm việc hiệu quả và chưa đáp ứng được yêu cầu tuyển dụng... và khoảng 60% nhân lực trẻ cho biết kiến thức được đào tạo và thực tế làm việc khác biệt hoàn toàn. Đáng chú ý, hơn 80% nhân lực trẻ đồng ý rằng "nhảy việc để tránh lãng phí thời gian cho công việc không phù hợp", hơn 60% cho rằng "nhảy việc là cơ hội tiếp xúc nhiều môi trường làm việc". Vậy, bên cạnh các yếu tố khách quan từ xã hội, sinh viên thất nghiệp, làm trái ngành còn do những nguyên nhân nào gây nên?

Sinh viên trường top coi tấm bằng Đại học của mình là số 1, là tất cả

Đề cao bản thân quá chưa bao giờ là một điều được khuyến khích trong bất cứ chuyện gì, bất cứ lĩnh vực nào. Dù bạn học Ngoại thương, Bách khoa, Kinh tế, học trường tư, trường quốc tế hay học một trường Cao đẳng bình thường thì bằng Đại học chỉ là tấm vé thông hành, là điều kiện cần để bạn đi xin việc mà thôi.

Nhiều người quá đề cao danh tiếng của trường, coi phần "nước sơn" hơn phần "gỗ", cho rằng nếu người ta biết mình học trường A, trường B, trường C thì chắc chắn nhận vào làm. Nhưng họ nhầm to rồi, bây giờ các nhà tuyển sinh không chọn người dựa hẳn vào bằng cấp đâu. Muốn nhận được vào làm ư? Show hết kỹ năng mềm, kinh nghiệm làm việc ra, thuyết phục công ty bằng những lời lẽ đao to búa lớn nhưng phải thành thật vào. Vào làm một thời gian mà không được việc thì sinh viên trường top cũng bị đuổi thôi.

Sinh viên hay tự tin mình học trường top rồi chẳng thèm học hành gì, đầu cứ nghĩ bằng khá trường top cũng bằng bằng giỏi trường trung bình rồi, kiểu gì cũng có việc. Ôi, chẳng hiểu các bạn được dạy dỗ như thế nào mà đến 2019 rồi còn có những bạn tự tin nói như vậy. Cái đứa học cùng cấp 3 với bạn, lúc thi Đại học không may thiếu 1 điểm để vào trường top cùng bạn. Nhưng lên Đại học nó chăm chỉ, ra trường nó hoàn toàn có thể làm sếp bạn đó!

Nhìn đâu cũng thấy cơ hội tốt hơn, lúc nào cũng nghĩ có chỗ khác tốt hơn

Ra trường, xin được việc lương 7 triệu thì ganh tỵ với đứa bạn lương 15 triệu. Ganh tỵ cũng đúng thôi, nhưng là cái cớ để cố gắng, không phải cái cớ để than vãn. Nhìn lại quãng đời sinh viên người ta bôn ba khắp nơi, chạy ngược chạy xuôi hết làm dự này đến dự án kia, hết thực tập công cty này đến tập đoàn kia còn bạn có mỗi việc qua môn cũng không làm được, như vậy hỏi lấy gì để bảo bất công, để bảo người khác may mắn tìm được chỗ tốt hơn mình.

Không chấp nhận làm việc vặt, việc nhỏ, auto nghĩ phải làm việc đao to búa lớn

Cái này có 2 trường hợp, thứ nhất là những kẻ luôn ấp ủ mộng làm giàu, lúc nào trong đầu cũng có máu khởi nghiệp. Và thế là vừa ra trường họ bắt tay vào khởi nghiệp, mở công ty. Điều này chẳng ai cấm cản, thậm chí khuyến khích, ủng hộ. Nhưng, biết người biết ta trăm trận trăm thắng, làm thuê chưa đủ thì đừng đi làm chủ. Không kinh nghiệm, không kỹ năng, không quan hệ, không tài chính... mà đòi tự mở công ty thì khả năng thành công nhỏ nhoi lắm. Đừng mơ mộng về giấc mơ hai bàn tay trắng thành tỷ phú trong 1, 2 năm, hãy thực tế, xem lại bản thân thiếu gì, tích lũy cho đủ rồi hãy ra đời.

Thứ 2 là những người xin việc nhưng chỉ thích làm việc lớn như quản lý dự án, trưởng phòng kinh doanh chứ không thích làm việc vặt vãnh, bé nhỏ như nhân viên vì nghĩ, mình mất 4, 5 năm học Đại học, có bằng cấp hẳn hoi, tại sao không được làm chức to cơ chứ, tại sao phải làm những công việc như mấy người không học Đại học? CEO Amazon từng bắt đầu làm việc tại cửa hàng McDonald’s ở Miami khi ông 16 tuổi với công việc hằng ngày là lật những chiếc bánh mì kẹp thịt được đặt trong lò nướng, Warren Buffett bắt đầu xây dựng đế chế của mình bằng công việc đầu tiên là hằng ngày đi giao báo cho tờ Washington Post ở tuổi 13, Donald Trump từng lượm vỏ chai soda... vậy thì không có cớ gì bạn vừa ra trường được lên làm trưởng phòng hết.

Tóm lại, ngoài việc tránh những tư tưởng trên, bạn cần nhìn nhận đúng vấn về, hiểu được bản thân, hiểu được thực trạng xã hội... thì cơ hội việc làm mới rộng mở. Hãy luôn tâm niệm rằng, bạn chưa bao giờ là số 1 cả, ngoài kia còn rất nhiều người giỏi hơn bạn hàng trăm, hàng triệu lần, hãy cố gắng từng ngày để vượt qua bản thân mình trước đã.

Còn với những ai đang thất nghiệp, xin tặng các bạn một câu: Mọi chuyện trên đời này chỉ là tạm thời. Tình trạng hiện tại dù có tốt hay xấu thế nào cũng sẽ không kéo dài mãi mãi!