Thế hệ Z đang chọn nghề theo tiêu chí nào?

của thế hệ trẻ đang hướng về những ngành mới mẻ, ngày càng thể hiện cá tính, tự do, sáng tạo và hướng về xã hội.

Kỳ tuyển sinh năm nay, cả nước có hơn 895.000 thí sinh đăng ký dự thi tốt nghiệp THPT. Trong số này, có khoảng 255.000 thí sinh chỉ thi để xét tốt nghiệp mà không có nhu cầu hoặc biết mình không có khả năng đỗ vào ĐH, CĐ chiếm tỷ lệ 28,5% hay gần 1/3. Điều đó cho thấy, bằng Đại học không phải là tấm "giấy thông hành" mà các em lựa chọn cho tương lai nghề nghiệp của mình.

Xu hướng việc làm ở Việt Nam và trên thế giới hiện nay cũng đã có nhiều biến đổi. Chính vì thế, thị trường lao động cũng phải biến đổi theo. Các chuyên gia lao động, việc làm cho rằng, cả ở trong nước và trên thế giới, lao động việc làm của giới trẻ đã khác trước. Họ đang ngày càng có xu hướng lựa chọn những ngành nghề mới mẻ và các ngành truyền thống không còn sức hút.

Nhà xã hội học Sabine Pfeiffer nghiên cứu những thay đổi diễn ra trong xã hội đặc biệt trong lĩnh vực việc làm cho rằng những công việc lặp đi lặp lại nhiều sẽ mất an toàn nhất.

Nhiều việc làm trong tương lai có thể sẽ bị những cảm biến do máy tính điều khiển thay thế. Chúng sẽ được nối mạng với các nhà máy và các nhà cung cấp phụ tùng trên toàn cầu, theo đó sẽ tự động xác định khi nào cần phụ tùng và ở đâu cần, sau đó tự sắp xếp vận chuyển. Vậy con người sẽ ở đâu trong dây chuyền này?

Phát triển phần mềm sẽ được hưởng lợi từ việc tự động hóa và kết nối vạn vật. Điều thường bị bỏ quên đó là tự động hóa sẽ giúp những người có trình độ không tốt sẽ thực hiện được những nhiệm vụ cần tay nghề cao, không chỉ thông qua tự động hóa mà còn thông qua sự hỗ trợ của máy tính.

Tuy nhiên, một số ngành nghề sẽ biến mất hoàn toàn. Xe tự lái có thể khiến hơn 3 triệu lái xe ở Mỹ mất việc và 5 triệu người làm việc trong các quán ăn, trạm xăng và nhà nghỉ có thể sẽ bị robot thay thế.

Nắm bắt cơ hội để thích nghi sẽ là khẩu hiệu thích hợp nhất vào thời điểm này khi nói đến nghề nghiệp. Ngoài một số nghề nêu trên được dự báo sẽ biến mất, một số nghề nữa rất có thể về sau chỉ là ký ức. Đó là nhân viên thu ngân (bởi tới đây thanh toán thẻ sẽ là tất yếu); trọng tài thể thao (bởi công nghệ chính xác hơn nhiều); người ghi số điện hoặc những người khai thác hầm mỏ (bởi máy móc sẽ thay thế họ).

Song song với đó, cũng có rất nhiều công việc mới chưa từng có sẽ xuất hiện như chuyên gia phân tích đám mây, người sáng tạo nội dung số, kỹ sư trí tuệ nhân tạo, lập trình ứng dụng, kỹ thuật viên điện thoại di động, phân tích web, thiết kế thực tế ảo, nhà khoa học dữ liệu, chuyên gia trải nghiệm người dùng... Theo dự đoán, với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo, những công việc chưa từng có trong hình dung của con người cũng sẽ xuất hiện.

Trong số nhiều ngành có cơ hội phát triển trong tương lai gần, những lĩnh vực có gắn với các từ khóa như số hóa, dữ liệu, thông minh và đổi mới sáng tạo... đang là thời thượng của Việt Nam và thế giới.

Trong tương lai, CEO marketing sẽ là nghề có nhu cầu cao, thứ hai là những ngành liên quan đến công nghệ, điện, điện tử, kỹ sư thiết kế phần mềm, tiếp đó là những ngành điện tử... sẽ đắt hàng trong tương lai.

Nhận định của chuyên gia là xu hướng của tương lai và người nắm bắt xu hướng ấy, không ai khác, chính là thế hệ trẻ. Thế hệ Z là cách mà mọi người gọi những bạn trẻ sinh từ 1998 - 2010. Thế hệ này có đặc điểm và độc lập và tự tin vào quan điểm cá nhân.

Nếu thế hệ trước thường nghe theo lời gia đình, bạn bè trong quyết định chọn ngành nghề thì thế hệ Z lại hoàn toàn khác.

Thiệu Nhất Nguyên, sinh năm 2001, là chủ nhân của một kênh Youtube có tới hơn 2,2 triệu người theo dõi. Các video về ẩm thực của Nguyên được yêu thích bởi phong cách dân giã, chất phác của miền Tây. Sau khi tốt nghiệp THPT, Nguyên đã chọn nghề của mình là sáng tạo nội dung.

Nguyên cũng như nhiều bạn trẻ khác thuộc thế hệ Z đang chọn cho mình những nghề rất mới như sáng tạo nội dung, trang trí món ăn hay quảng bá thời trang.

Giới trẻ giờ đây đã không chỉ lựa chọn những nghề, ngành truyền thống như ngân hàng, quản trị kinh doanh, sư phạm... Trong mùa tuyển sinh năm nay, xuất hiện nhiều ngành học mới như logistic, trí tuệ nhân tạo, robot... Ngay như một ngành rất truyền thống là nông nghiệp cũng có nhiều thay đổi.

Sự lựa chọn linh hoạt của giới trẻ đã khiến chính các trường Đại học tại Việt Nam cũng phải chuyển mình bằng các ngành hoàn toàn mới như công nghệ sinh học, nông nghiệp với ứng khó biến đổi khí hậu, nông nghiệp tuần hoàn...

Nhiều bạn trẻ cũng đã lựa chọn khởi nghiệp thay vì gắn bó với các công ty lớn. Thay vì hỏi bạn bè, anh chị, họ sẽ tra cứu Internet và tự quyết định. Thế hệ Z cũng đồng thời thích thay đổi, tự do thay vì gắn bó một công ty cho đến về hưu như thế hệ bố mẹ của họ.

Xu hướng lựa chọn nghề nghiệp của thế hệ trẻ đang hướng về những ngành mới mẻ, ngày càng thể hiện cá tính, tự do, sáng tạo và hướng về xã hội.